Mantar araştırmacısı Naim Güleç, mantar zehirlenmeleri ile ilişik açıklamalarda bulundu. Mantarlar zehirlenmenin hata bilgilerden kaynaklandığını açıklanan Güleç, kurtlanan mantarın yenilebileceği ve böceklerin yediği mantarların ağılı bulunmadığı yönündeki bilgilerin zehirlenmelere sebep olabileceğine özen çekti. Mantarları tanımanın ve toplamanın aşırı taraflı ortak spor bulunduğunu da tamlayan Naim Güleç, “Mantarlardan korkmayalım. Onları tanımaya çalışalım.
Mantarları araştırırken hem leziz ortak uğraşı edinmiş oluruz bununla beraber doğada çokça dakika geçiririz. Mantar fobisini yenmenin en iyi yolu mantarları uğraşı edinmektir. Mantar kaynaklı hayattaki ölümlerin yüzdelik 90'ının müsebbibi köygöçüren mantarını salyangoz yediğinde ona ortak obje olmazken, insanoğlu yediğinde ölümle sonuçlanabilen zehirlenme kaçınılmazdır. Sebebi aşırı basit. Böceklerin, salyangozların hazım sistemleri ile insanlarınki farklıdır” dedi.
“İlk ilkin en ölümsek mantarlar, henüz sonraları havadan tanımlanan en lezzetliler öğrenilmeli”
Zehirli ile zehirsiz mantarı fark etmenin fen ortak yolu yöntemi olmadığını vurgulayan Naim Güleç, “Mantarları yakından bilmek arzu edenler ilk herşeyden ilk olarak akıllıca tanıdık yanlışları öğrenmekle işe başlamalıdır. Sözgelimi, kurtlanan mantarlar yenilebilir, böceklerin yediği mantarlar ağılı değildir, ağaçta çıkan mantarlar yenilebilir, sağımlı mantarlar zehirsizdir, iyi kokan mantarlar yenilebilir' kabil genellemelerden banko ırak durulmalıdır. Bir gayrı özellik ise ilkin en ölümsek mantarlar, peşi sıra ise havadan tanımlanabilen en lezzetliler öğrenilmelidir. Mantarları uğraşı edinecek ortak insan ilk herşeyden ilk olarak ilmî beş altı iz edinilmeli ve detaylıca incelemelidir. Ardından evcil ve ecnebi kaynakları genel ağ üstünden taramalı ve okunmalıdır.
Ormana gittiğinde ise akıllıca tanımlama düşüncesince mantarları kökleriyle beraberce ortak halis muhlis alegori toplamalı ve anca tanımlamaya çalışılmalıdır. Kitaplara erişmek zorsa toplumsal medyadaki mantar gruplarında fotoğraflar paylaşarak tanımlama dair dayanak alınabilir. Bir mantar akıllıca tanımlansa ve tarafından güvenli olunsa bile ilkin defa tüketiliyorsa en ortak tomar 40-50 gr. yenilmelidir. Ayrıca gelişigüzel devir tükettiğimiz ortak mantar bile olsa gelişigüzel mantar tarafından beş altı sayı ortak kenara ayrılmalıdır. Herhangi ortak zehirlenme DOĞRU bu mantarları doktora gösterdiğimizde en azından tam olarak ortak zehirlenme bulunduğu suhulet belirleme edilmektedir ve ona uyarınca sponsor tedavide bulunulabilir” niteleyerek konuştu.
“Zehirli mantar tarafındaki zehirsiz mantarı ağılı bir duruma getirmez”
Birbirine andıran ağılı ve zehirsiz mantarların karıştırılması kararı da zehirlenme olayları yaşandığına özen çekici Naim Güleç, “Şemsiye mantarları, saplarındaki yüzüklerin cereyan yazar etmemesine uyarınca tanımlanabilir. Şemsiye mantarlarına uyarınca henüz önemsiz ebattaki lepiota mantarlarının saplarındaki yüzük oyunu oyunu ise cereyan etmez. Makrolepiota adına lepiota mantarlarını ‘Bu da büyümemiş ortak güncek mantarı' niteleyerek toplarsanız ve yerseniz, o devir ölümsek ortak zehirlenmeyle dirlik karşıya kalırsınız. Yine calocybe gambosa, doğrusu ıtri cincile mantarı aşırı lezzetlidir. Hem görsellik bununla beraber çağ alegori ona aşırı andıran Entoloma sinuatum mantarı vardır. Biri yayladaki çimenlerde yetişir, gayr ormanda. Biri ilkin baharda çıkar, gayr sonuç baharda.
Bu detayı bilmeyen ortak insan ‘Memleketimde yediğim ıtri cincile mantarını İstanbul'da yedim, beni zehirledi' diyor. Halbuki ayrımlı ortak tür. Bu da şöyleki ortak hata algıya sebebiyet veriyor. Bir yerde yetişen ortak mantar, bambaşka ortak yerde ağılı olabilir. Bu mantar bilimi bilimi itibarıyla beklenir değil. Hiçbir mantar giderek zehirsiz iken ağılı olmaz. Başka ortak YANLIŞ da taraf taraf yetişen ağılı ortak mantarın zehirsiz mantarı zehirliye çevirilmiş bulunduğu ifadesi. Maalesef tababet profesörlerimiz bile bunu söyleyebiliyor. Belki bunu halkı korkutarak mantarlardan ırak avlamak düşüncesince yapıyorlar fakat hata ortak yayılıyor ve giderek akıllıca kabil algılanıyor. Mikoloji bilimine uyarınca ağılı ortak mantarın zehirsiz ortak mantarı etkilemesi beklenir değil” biçiminde konuştu.
“Doğal mantarları tarif etmek ağırbaşlı ortak mesai ve repertuvar gerektirir”
Ormandan birleşen mantarların ortak iyi araştırılmadan tüketilmemesi gerektiğine vurgulayan Naim Güleç, “Renk muhavvil gelişigüzel mantar ağılı değildir zorla nitelik değiştirenlerin içre ağılı mantarların bulunduğu da unutulmamalıdır. Sözgelimi nitelik muhavvil rubroboletus satanas, doğrusu iblis mantarı zehirliyken ayrımsız aileye mensup neoboletus luridiformis doğrusu âlem batın mantarı zehirsizdir ve lezzetlidir. Bu detayı bozukluk veriyorum. Doğal mantarları tarif etmek ağırbaşlı ortak mesai ve repertuvar gerektirir.
Bazen çabucak fotoğrafına bakarak mantarı tanımlamaya çalışanlar oluyor. Halbuki, mantarın kapela yapısı, lamelleri, sapı, kökü ne denli tanımlamada önemliyse kokusu, kıvamı, büyüdüğü ortam, rakım, sezon kabil faktörler de mantarın akıllıca tanımlanması düşüncesince aşırı ehemmiyetli ipuçları verir. Tanımlama yaparken aşırı boyutlu düşünmeliyiz” ifadesini kullandı.
"Kanlıca Türkiye'nin ulusal mantarıdır"
Anadolu insanoğlunun mantarlara taktığı isimlerin bir çok aşırı devir manalı ve DOĞRU bulunduğunu tamlayan Naim Güleç, “Lactarius cinsinin onlarca şekli vardır. Bunlara mazot çıkaran mantarlar diyebiliriz. Lactarius mantarlarının 5-6 şekli al ve turuncu mazot çıkartır. Anadolu insanımız bunların hepsine ansızın al renklerden ötürü kanlıca demiştir. Diğer mazot çıkaran Lactarius türlerinden bu 5-6 şekli ayırmış ve bir çok aşırı hazım rahatsızlığına bozukluk lactarius türlerini bozulmamış dışı bırakmıştır. Lactarius deliciosus (çam kanlıcası), lactarius sanguifluus (kara kanlıca), lactarius salmonicolor (köknar kanlıcası) en aşırı tanıdık ve tüketilen mantarlardır.
Batı'ya uyarınca henüz ortak tomar tükettiğimiz ve sevdiğimiz düşüncesince ego kanlıcaya ‘Türkiye'nin ulusal mantarı' diyorum. Yine bunun kabil Boletus cinsi mantarların zehirsiz ve nitelik değiştirmeyen beş altı şekline gato mantarı, köknar gato mantarı, esmer bellek gato mantarı kabil adlar verici insanımız, özellikle boletus ve siullus türleri edinmek neredeyse benzeşim diğerlerine ‘ayı mantarı' niteleyerek kendisini riskli ve ağılı türlerden korumuştur” dedi.
Vedat Yunus İkizoğlu
