Avustralya ile 'denizaltı antlaşması' Pasifik’te kuvvet dengelerini baştan tanımlıyor

Pekin

Avustralya'nın, ABD'nin İngiltere'den sonradan nükleer enerjili deniza​​​​​​​ltılarla ilişik sırrını paylaşmış bulunduğu önceki diyar olması, Washington’ın acemi düzenlilik stratejisinde Pasifik sahasına ve Çin ile rekabete verdiği önemi gösteriyor.

Merkezi Londra’da mevcut Uluslararası Stratejik Çalışmalar Enstitüsünün “2021 Askeri Güç Dengesi” raporuna göre, 2 milyon 185 bin askeri mensubu bulunan Çin, dünyanın er sayısı itibarıyla en iri ordusuna cemaat bulunuyor.

Ülkelerin hava, esmer ve kükremek kuvvetlerinin şimdiki tabanca gücü ile ilişik verilerin derlendiği “Globalfirepower.com” genel ağ sitesine göre, Çin'in 3 bin 260 uçaklık savaşçı iklim gücü ve 777 parçadan oluşan birliği var.

ABD'nin ise 1 milyon 388 bin 100 er sayısı Çin'den az olmakla beraberce 13 bin 233 uçağı ile Çin'den aşırı hâlâ yüksek indinde iklim gücüne sahip. Ülkenin 490 parçalık birliği Çin'den adetçe az ancak hasep şekilde hâlâ yüksek kıtal araçları barındırıyor.

ABD'nin Avustralya'ya tahtelbahir desteği ödeme kararı, Çin ile rekabette bariz denizde namına niteliksel kazanım ve tatbikat yeteneği sağlayacak savaşma araçlarına yöneleceğini gösteriyor.

Nükleer denizaltılar

ABD, İngiltere’nin Avustralya'ya getirmek istediği nükleer enerjili denizaltılara cemaat devletlerin tamamının Pasifik dalında çıkarları bulunan devletler olması dikkati çekiyor.

ABD, nükleer enerjiyle etkin 68 tahtelbahir ile bu bölgede başı çekerken bu ülkeyi 29 ile Rusya, 12 ile Çin, 11 ile İngiltere, 8 ile Fransa ve 1 tahtelbahir ile Hindistan izliyor.​​​​​​​

ABD, İngiltere ve Avustralya liderleri, 16 Eylül’de duyurulan anlaşmayla ilişik açıklamalarında Çin’in ismini anmasalar da "artan lehçe düzenlilik endişelerine" icra ettikleri kuma vurgu, iş birliğinin Çin’in bölgedeki askeri enerjisini dengelemeye müteveccih indinde kulüp bulunduğu değerlendirmesine defa açtı.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Lician da icra ettiği açıklamada, "yeni düzenlilik ortaklığının lehçe sulh ve istikrara dokunca verdiğini ve silahlanma yarışını yoğunlaştıracağını” belirterek üç ülkenin iş birliğini kendilerine dirlik indinde kulüp şekilde gördüklerinin işaretini verdi.

Anlaşma kapsamında ABD ve İngiltere, Avustralya’nın nükleer erke ile etkin denizaltılardan indinde bit oluşturmasına dayanaklık etmek sağlayacak. Güney Avustralya eyaletinin başkenti Adelaide’da konuşlanacak bit ile Avustralya nükleer enerjiyle etkin denizaltılara cemaat 7. diyar olurken nükleer silaha cemaat olmayıp bu türden kıtal araçlarına cemaat bulunan biricik diyar olacak.

II. Dünya Savaşı’ndan beri bölgede kurulan "en ehemmiyetli ittifak"

Bazı analistler, acemi düzenlilik iş birliğinin, Pasifik dalında II. Dünya Savaşı’ndan beri kurulan "en ehemmiyetli ittifak" bulunduğu görüşünü dile getiriyor.

II. Dünya Savaşı’nda bire indinde sözleşme içre arazi düzlük ABD, İngiltere ve Avustralya, bölgede yayılımcı yöntem izleyen Japonya’ya dirlik Pasifik'te balans kurmayı başarmıştı. Avustralya’nın şarki kıyısı açıklarında meydana getirilen Mercan Denizi Muharebesi ve kuzeydoğusunda meydana getirilen Midway Deniz Muharebesi, Japonya İmparatorluk Donanmasının bölgedeki üstünlüğünün kırılması ve savaşın seyrinin değişmesinde ehemmiyetli gösteriş oynamıştı.

Quad İttifakı ve ABD’nin düet ittifakları

Öte taraftan ABD, Avustralya ile bire indinde zamanda, Japonya ve Hindistan’ın arazi almış bulunduğu "Dörtlü Güvenlik İttifakı" (Quad) kapsamında da defans ve güvelik ortaklığı bulunuyor. Hint-Pasifiği dalında güvenliği ve trafik serbestisini garanti dibine edinmeyi amaçladığı açıklayan ittifakın da Çin'in lehçe etkinliğini dengelemeyi hedeflediği değerlendirmesi yapılıyor.

Pasifik dalında başkaca Japonya, Güney Kore ve Singapur'da temelli askeri üsleri mevcut ABD'nin Avustralya ile icra ettiği geçim mucibince 2 bin 500 şahsiyet indinde kükremek yaya gücü dönüşümlü şekilde ülkenin kuzeyindeki Darwin'de fariza yapıyor.

ABD, başkaca Filipinler ile imzaladığı Misafir Kuvvetler Anlaşması kapsamında bu ülkede er bulunduruyor.

Kuşak ve Yol Girişimi ve Çin’in lehçe iş birlikleri

Çin'in ise 1961'de Kuzey Kore ile imzaladığı "Çin-DPRK Dostluk İş Birliği ve Karşılıklı Yardım" anlaşması haricinde lehçe sözleşme manası haiz indinde bağıntısı bulunmuyor.

Bölge ülkeleriyle hâlâ aşırı hesaplı iş birliğini ihya stratejisi izleyen Çin, bölgedeki ABD müttefikleri müdahale bir fazla fazla ülkenin en ehemmiyetli tecim ortağı durumuna gelirken Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) ile ilişkileriyle lehçe teşrikimesai çabalarına önderlik ediyor.

Bu arada Çin, ABD'nin kendisini Hint-Pasifik dalında çevreleme hamlesi şekilde görmüş bulunduğu ittifaklara karşı, 2013’te başlatmış bulunduğu Kuşak Yol Girişimi kapsamında esmer ve çıpa yolları, limanlar ve gayrı enfrastrüktür projeleri dayanaklık etmek verdiği devletler marifetiyle Asya kıtasında batıya akıllıca tesirini arttırıyor.

Çin'in Kuşak Yol Girişimi kapsamında kükremek ve esmer kanalıyla tecim bağlarını artırdığı devletlerin kuma düzenlilik ihtiyacıyla gelecekteki mümkün cepheleşmelerde Pekin'e benzeyen durabileceği değerlendirmeleri yapılıyor. Endonezya, Malezya, Sri Lanka, Pakistan, İran ile ABD’nin çekilmesinin peşi esna Çin’in nüfuzunun artmasının beklendiği Afganistan da bu devletler arasında.

Pekin yönetimi ABD’nin Japonya'yla ortaklığına dirlik Güney Kore ile Avustralya'yla ortaklığına dirlik Yeni Zelanda ile Hindistan'la takarrüp çabalarına dirlik Bangladeş, Sri Lanka ve Pakistan ile ilişkilerini geliştiriyor. Her ne derece bu münasebat birer askeri sözleşme şeklinde olmasa da bu devletlerin hesaplı çıkarları zımnında Çin’i çevrelemeye müteveccih hamlelere dayanaklık etmek vermeye istemeyerek olacakları değerlendiriliyor.

Rusya ile yakınlaşma

ABD ile küsurat rekabetin izlemsel baskını hisseden Çin, bire indinde sürede Rusya ile de yakınlaşıyor. Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyinin sürekli üyeleri bulunan dü diyar 28 Haziran’da, Şubat 2022’de dolacak bulunan 2021 günlü "Çin Halk Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu Arasında İyi Komşuluk ve Dostane İş Birliği Anlaşması"nın süresini 5 sene hâlâ uzatmaya değişmeyen verdi.

İki diyar başta ABD'nin aniden çekme kararının peşi esna Afganistan'daki gelişmelerin lehçe istikrarı aksi etkilemesini mâni olmak az daha beraberce cereyan ediyor. Çin'in Afganistan hususi Temsilcisi Yue Şiaoyong, 22 Eylül'de Afganistan'ın başkenti Kabil'de, Rusya ve Pakistan'ın Afganistan hususi temsilcileri ve iare Taliban hükümeti üyeleriyle kuma görüşmeler gerçekleştirdi.

Pasifik'teki gayrı kuvvet unsurları

Temelde indinde Avrasya gücü olmakla beraberce Pasifik’e kıyısı bulunan ve Kuzey Pasifik dalında etkinliği devam etmek talip Rusya 1 milyon 14 bin şahsiyet ordusu, 4 bin 144 uçaklık iklim gücü ve 603 parçalık donanmasıyla bölgedeki ehemmiyetli askeri güçlerden birisi konumunda bulunuyor.

Öte taraftan 2 bin 199 kıtal uçağı ve 285 parçalık donanmasıyla Hindistan, 1480 uçağı ve 155 parçalık donanmasıyla Japonya, bölgedeki askeri kuvvet dengelerine hasiyet edebilecek kapasiteye cemaat devletler şekilde öne çıkıyor.

Avustralya ise 58 bin 600 askeri, 425 kıtal uçağı ile 48 parçalık armada ile hâlâ sınırlanmış indinde askeri kapasiteye cemaat olsa da acemi nükleer tahtelbahir anlaşmasının yanı esna Afganistan’daki NATO harekatına verdiği destekte görüldüğü kabilinden NATO üyesi olmasa da Batı askeri ittifakında ehemmiyetli indinde arazi engelleme ediyor.

Kuzey Kore

Bölgede nükleer silahlanma ve güdülebilen roket programları zımnında ABD ve Güney Kore ile cepheleşme içerisindeki Kuzey Kore, değme ne derece Çin’in indinde müttefiki sayılmasa da bölgedeki mümkün indinde arbede bölgesi şekilde kuvvet dengelerini etkileyebilecek pozisyona sahip.

ABD öncülüğündeki BM güçleri, kuzeydeki komünistlerle savaşçı Güney Kore’ye dayanaklık etmek düşüncesince 1950’de Kore’ye er çıkardığında Çin, Kuzey Kore’ye dayanaklık etmek vermiş, Çin Halk Kurtuluş Ordusuna (PLA) ilişkin fahri birlikleri ABD ve BM güçlerine dirlik savaşmıştı.

Bugün Kuzey Kore'nin 1 milyon 280 bin, Güney Kore’nin ise 599 bin şahsiyet orduları bulunuyor. Kuzey Kore'nin 946 kıtal uçağı ile 984 parçalık birliğine dirlik Güney Kore'nin 1581 kıtal uçağı ve 234 parçalık birliği var.

Ateşkes halindeki tarafların silahlanmayı sürdürdüğü Kore Yarımadası'nda sulh yönündeki çabaların endamsız vadede akıbet katılması beklenmiyor.