Brüksel
Avrupa Birliği (AB) ile üyelikten ayrılan Birleşik Krallık ortada Kuzey İrlanda, Cebelitarık ve balıkçılık neredeyse Brexit kaynaklı ehemmiyetli mevzularda ihtilaflar bitmeme ederken tarafların benzeyen sürede uzlaşma sağlaması beklenmiyor.
Brexit'le AB üyeliği sona ermiş Birleşik Krallık'ın bütünlük devletleri ile arasındaki dayanıklı aşırı problemi çözememiş olması çevre arasındaki gerilimi yükseltti.
Birleşik Krallık, Brexit hasebiyle ilkin İrlanda, İspanya ve Fransa kazanmak neredeyse AB devletleri ile ayrışık mevzularda koyu şekilde huzursuzluk yaşıyor.
AB ve Birleşik Krallık ortada hasretlik periyodunun kökeninden bu yana tartışmalara sebep bulunan konuların başlangıcında Kuzey İrlanda geliyor.
İrlanda Adası'nda Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere'yle bütünlük yanlısı Protestanlar arasındaki mücadelesi sona erdiren "Hayırlı Cuma Anlaşması" gereği, İrlanda ve Kuzey İrlanda ortada fiziksel beraberinde kişmiri sınırı oluşturulamıyor.
Brexit Ayrılık Anlaşması'nın beraberinde parçası namına imzalanan Kuzey İrlanda Protokolü, Birleşik Krallık'ın parçası bulunan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasındaki ticari ilişkileri düzenliyor.
Protokole göre, Brexit'e karşın Kuzey İrlanda, AB'nin gümrük kurallarına yayımcı olmaya bitmeme ediyor. AB kuralları gereği Tek Pazar'a, hasebiyle Kuzey İrlanda'ya İngiltere neredeyse bundan sonra AB üyesi sıfır beraberinde ülkeden birtakım mamüllerin direkt gönderimi sona erdi.
Bu sebeple resmi namına Birleşik Krallık egemenliğinde arazi meydan Kuzey İrlanda'nın İngiltere ile ticareti limanlarında gümrüğe yayımcı tutuluyor.
Limanlarda ve denizde gümrük araştırmaları yapılması kararının uygulaması ise uygulamada ağırbaşlı sorunlara sebep oluyor.
Bu vaziyette Birleşik Krallık, Kuzey İrlanda'ya dayanıklı aşırı ürünü direkt gönderemiyor.
Özellikle, Birleşik Krallık'tan Kuzey İrlanda'ya sosis, salam ve kıyma neredeyse mamüllerin gidemeyecek olması İngiltere tarafında şişman rahatsızlığa sebep oluyor.
Bu sebeple İngiltere, Brexit anlaşmasının yeterli namına uygulamaya koymuyor ve iş konusu mamüllerin gönderilmesine "kesintisiz" şekilde bitmeme ediyor. İngiltere'nin Kuzey İrlanda'ya gidecek ürünlere gümrük denetimi yapmayı kesiksiz "erteleme" için tedricen anlaşmaya uymaması AB yönünü huzursuz ediyor.
Protokolünün değiştirilmesi talebi
Londra, AB'den İrlanda protokolünün değiştirilmesini istem ediyor. Bu çerçevede Birleşik Krallık, Kuzey İrlanda'ya mahsul ihracatında teftiş yapılmamasını istiyor. Karşılıklı gümrük işlemlerinin basitleştirilmesi de İngiltere'nin arzuları arasında.
Ayrıca, Birleşik Krallık, protokolün uygulanmasında yaşanacak uzlaşmazlıkların Avrupa Adalet Divanı'na taşınmasına ilişikli maddenin de değiştirilmesini istem ediyor.
Londra, AB'nin protokolde başkalık isteklerine karşılık vermemesi yerinde değişik tedbirler alabileceğini belirtiyor.
İrlanda protokolün 16'ncı maddesi AB ve Birleşik Krallık'a ağırbaşlı ekonomik, içtimai ve çevresel zorlukların mihman olma şevki göstermesi yerinde biricik cepheli namına mukteza esirgeyici önlemlerin alınmasına olanak veriyor.
Bir tarafın bu maddeyi tetiklenmesi Brexit anlaşmasının "askıya alınması" anlamını taşıyor.
Londra ve Brüksel, Kuzey İrlanda'dan ötürü yaşanmış bulunan sorunları bırakmak düşüncesince değişik yaklaşımlar ortaya koyuyor.
Başta bu bir hale yunak yaklaşmayan AB'nin benzeyen sürede protokolün güncellenmesi amacıyla masaya ayrışık tavsiyeler koyması bekleniyor.
Cebelitarık
İngiltere'nin denizaşırı topraklarından Cebelitarık, Akdeniz'in Atlantik'e oluşturulan kapısı.
AB ile İngiltere ortada varılan Brexit anlaşmasının haricinde bırakılan ve elan önceki Gümrük Birliği ile Schengen ortamında arazi almayan Cebelitarık'ın pozisyonu dü tarafın ilişkilerini geren beraberinde bambaşka iç kulak namına beliriyor. İspanya ve Birleşik Kralık, 2020 böylelikle Cebelitarık kendisince uzlaşılmıştı.
Buna göre, Cebelitarık, Schengen Bölgesi'ne karışma edilecek, son kontrollerini 4 salname beraberinde müddet düşüncesince AB kurumu bulunan Frontex üstlenecekti fakat iş konusu uzlaşının AB ile Birleşik Krallık ortada resmi beraberinde "uluslararası anlaşmaya" dönüşmesi gerekiyor.
Bu çerçevede AB üyesi ülkeler, sabık hafta AB Komisyonu'na Londra ile Cebelitarık hesabına geçim müzakerelerine start yetkisi verdi. Böylece Brüksel, Cebelitarık'ın durumunun netleştirilmesine müteveccih Londra'yla görüşmelere başlayacak.
Bu noktada, AB üyesi İspanya, AB son siper ajansı Frontex'in Cebelitarık'ta çalışkanlık göstermesini istiyor.
AB tarafı, Cebelitarık'ın göç, idare, vize, celse neredeyse mevzularla beraberce kolluk ve data paylaşımı neredeyse başlıklarda kişi kurallarına uymasını istem ediyor.
Birleşik Krallık ise Cebelitarık'taki egemenliğinin tartışılmayacağını belirtiyor. Londra, İspanya'nın Cebelitarık'ın konuşu ve siyasal işlerinde çalışan gösteriş almaması icap ettiğini belirtiyor.
Cebelitarık, İngiltere ile İspanya'yı çoğunlukla erinç karşıya getiriyor. İngiltere yarımadanın kişi siyasal statüsünü tespit hakkına cemaat bulunduğunu savunuyor.
Cebelitarık'ın ekonomisi ehemmiyetli seviyede off-shore bankacılık, genel ağ üstünden iş ve gezim neredeyse alanlara dayanıyor.
Balıkçılık
AB ve İngiltere ortada Brexit müzakerelerinde balıkçılık ve kotalar konusu en çetince başlıklar ortada arazi alıyordu. Anlaşma gereği kişmiri sularındaki balık stoku kuma yönetilecekti. İngiltere, balıkçılık aktivitelerini geliştirebilecek, Avrupalı balıkçıların faaliyetleri de bitmeme edecekti.
Taraflar ortada meydana getirilen tecim ve teşrikimesai anlaşmasında, İngiliz kişmiri sularındaki AB kotasının 2026 yılına derece yüzdelik 25 düşürülmesi ve herhangi beraberinde balık çeşidi düşüncesince salname kotaların ayrı namına belirlenmesi öngörülmüştü.
AB ve İngiltere ortada 2021'deki balıkçılık kotalarının belirlenmesine müteveccih müzakerelerde uzlaşma sağlanabildi fakat hassaten Fransız balıkçılar belirlenen bölgelerde çalışkanlık gösteremedi.
İngiltere'ye ilişikli Jersey Adası yönetimi, kişi sularında avlanmaya sürdürmek talip Fransız balıkçı teknelerinden, geçmişteki faaliyetlerine değgin tez sunmalarını istemişti. Bu durum, İngiltere ve Fransa ortada gerilime sebep oldu.
Fransa, Jersey'in elektriğini stabil tehdidinde bulunmuş, Fransız balıkçılar da adanın limanını ablukaya almıştı.
İngiliz hükümeti, Jersey Adası'na tılsım namına dü armada gemisi göndermiş, Fransa da bunun arkası sıra dişe diş namına alana dü armada gemisi sevk sonucu almıştı.
Fransız balıkçıların ablukasını bitmesi üzerinde armada gemileri aykırı namına arka çağırılmıştı. Fransa, balıkçılık hesabına AB'nin Birleşik Krallığa erinç elan sert davranmasını istem ediyor.
Böylece, İngiltere'nin AB'den "boşanması" Kuzey İrlanda, Cebelitarık ve balıkçılık neredeyse ayrışık bölgelerde sorunlara sebep oldu. Bu yaşanmış bulunan hastalıkların benzeyen sürede çözülmesi de beklenmiyor.
İngiltere, Galler, Kuzey İrlanda ve İskoçya'dan oluşan Birleşik Krallık'ta, Haziran 2016'da meydana getirilen AB referandumunda yüzdelik 48'e erinç yüzdelik 52 ile Brexit sonucu alınmıştı. Birleşik Krallık AB'den yöntemince 31 Ocak 2020'de ayrılmıştı.
