İstanbul
Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ferhat Pirinççi, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi ve Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mehmet Akif Kireçci ve Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim S. Canbolat, AA muhabirine, Afganistan'dan çekilen ABD'nin karışık güçlerini Asya Pasifik ve Doğu Avrupa'da kuvvetlendirme ika gayesi taşımış bulunduğu değerlendirmesinde bulundu.
Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Pirinççi, ABD'nin, Vietnam'da uğramış bulunduğu iri hezimetten sonraları üstündeki ataleti alaşağı buyurmak düşüncesince 11 Eylül saldırılarını mazeret ederek ilk Afganistan'ı hâlâ sonraları da Irak'ı obstrüksiyon ettiğini söyledi.
ABD'nin 11 Eylül saldırılarından sonraları evren genelinde hâlâ saldırgan yöntem izlediğini kaydeden Pirinççi, ABD'nin, Orta Doğu'da çalışan ortak aktöre dönüşerek alanı tasarım ika çabasının da bu agresifliğinden kaynaklandığını dile getirdi.
Pirinççi, ABD'nin Afganistan'dan sonraları Irak karışma iktisap buyurmak kıl payı Orta Doğu'daki varlığını sonlandıracağına değgin açıklamalarının izafi ortak gerçekliği yansıttığını belirterek "Washington, 2000'li yıllardaki saldırgan politikalarını izleme etmeyecek kabil görünüyor. Dolayısıyla buna mükemmel çekme denemez. Sadece Orta Doğu'daki varlığını hâlâ düşüt angajmanlarla sürdüreceğini düşünüyorum." dedi.
ABD'nin, Orta Doğu politikasında İsrail'in güvenliği, arkadaş ve bağlaşık devletlerin güvenliği, petrolün problemsiz çıkarılıp arsıulusal pazarlara gönderilmesi kabil üç ehemmiyetli parametresi bulunduğunu kaydeden Pirinççi, ABD'nin şu anda yegâne ehemmiyetli parametresinin ise İsrail'in güvenliği bulunduğunu aktardı.
Pirinççi, ABD'nin Orta Doğu politikasında ağırbaşlı değiş yaşandığını anlatım ederek şöyleki bitmeme etti:
"ABD, Afganistan'daki maliyetleri artınca çekildi benzeşim kar-zarar dengesi ile Orta Doğu'daki varlığını sınırlandırabilir. Bu çekilmenin nice sebebi mevcut ki bunlardan bir tanesi de alanda ağırbaşlı ortak güvenlik zedelenmesi. İş donanması içre bulunduğu yada bağlaşık kendisine görmüş bulunduğu nice abuhava eskisi kabil ABD'ye güvenmiyor. Orta Doğu'da belirleyici ilke bulunan ABD'nin bu manada göz boncuğu saygınlığı kalmadı."
ABD'nin Asya Pasifik'e yoğunlaşmasından kaynaklı mefret planları olabileceğine dikkati çekici Pirinççi, şunları kaydetti:
"ABD, Asya Pasifik'e yoğunlaştığı düşüncesince kendini Orta Doğu'dan izole etmeye çalışıyor olabilir. Büyük ortak ilenme yaşanmadığı sürece Orta Doğu'da faziletli angajmana geçeceğini düşünmüyorum. Bundan sonraları bölgedeki politikası fayda-maliyet devamlı olacak. Fayda sağlayacak ortak vakası ise düet münasebat ve oluşumlar üstünden gerçekleştirecek. ABD, jeopolitik çelim boşluklarını doldurmaya da sağlam arzulu görünmüyor. Suriye'de, Rusya'ya düzlük açmasından, güçlenmesinden bunu biliyoruz zaten."
ABD'nin, PKK/PYD ile angajmanına bitmeme edeceğini dile getiren Pirinççi, "ABD kongresinde Türkiye ile ilişkileri zora sokmayı hücre borç derece ağırbaşlı ortak PKK sempatizanlığı var. Kongre baskısı zımnında çelimsiz devirde ABD'nin PKK/PYD politikasından vazgeçeceğini sanmıyorum lakin jeopolitik manada ağırbaşlı değiş yaşanabilir. Türkiye ile ilişkilerinin dokunca gördüğünü hissederse bu örgüte verdiği dayanak noktası ortak karara bakar. Ayrıca Suriye'deki maliyetinin arttığını düşünürse Afganistan'daki kabil çekilir ve ortak güneş içre de PKK/PYD ile ilişkisini bitirir." dedi.
"ABD dağıttığı enerjisini yegâne ortak yere kuvvetlendirme buyurmak istiyor"
Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kireçci de ABD'nin elden Afganistan ve Orta Doğu'dan değil, Avrupa'dan da çekme isteği içre olduğuna dikkati çekerek Washington'un hâlâ aşırı Asya Pasifik sahasına yoğunlaşıp Çin'i dengelemeye çalışacağını söyledi.
ABD'nin Çin'i dengelemek amacıyla Afganistan'daki varlığını sonlandırmış olabileceğini tamlayan Kireçci, "ABD enerjisini dağıttığını düşünüyor. Bazı Amerikalı generallerin fark bilmediği derece Amerikan üssü mevcut dünyada. ABD, güçlerini toplayıp Asya Pasifik'te Çin'e, Doğu Avrupa'da ise Rusya'ya gönül rahatlığı kuvvetlendirme buyurmak istiyor." diyerek konuştu.
Kireçci, Orta Doğu'dan çekme ilişkin ABD içre dü ayrımlı ancak gönül rahatlığı karşıya geldiğini belirterek İsrail'in güvenliğini ön planda markajcı kesimlerin, dalavere üstünde edisyon kurduğunu aktardı.
ABD'nin Orta Doğu'daki varlığını izafi kendisine azalttığını, ağız ağıza çekilmediğini dile getiren Kireçci, "ABD'nin Orta Doğu'dan ağız ağıza çekileceğini sanmıyorum. Bölgedeki varlığını müttefikleri üstünden sürdürmeye bitmeme edeceğini düşünüyorum." ifadelerini kullandı.
"Çekilme açıklamaları Afganistan gibisi ortak imge tasfiye çabası olabilir"
Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Canbolat da ABD'nin Orta Doğu'dan çekildiğine değgin açıklamaların "ABD acep hakkıyla çekiliyor mu olmadan acemi ortak politika planlaması mı yapıyor?' sorusunu akıllara getirdiğini belirtti.
ABD'nin Afganistan'da bulunduğu kabil Orta Doğu'dan da çekilirken imge emek vermesi ika olasılığının bulunduğunu kaydeden Canbolat, "ABD'nin global siyasette belirlediği yöntem var. Çoğu devir dediği başka, icra ettiği başka. Ben mükemmel çekme olamayacağını düşünüyorum. Sadece Doğu Avrupa'da Rusya, Asya Pasifik'te de Çin'i muvazene politikalarına yoğunlaşmaya çalışırken eskisi derece ilgilenmeyebilir bölgeyle." diyerek konuştu.
ABD'nin açıklamalarını global ölçekte görmek gerektiğine dikkati çekici Prof. Dr. Canbolat, şunları dile getirdi:
"ABD, Orta Doğu'dan çekiliyor görüntüsü veriyor olanaklı lakin ağız ağıza çekilmesi bahis konusu değil engel gerisinde kalmaya bitmeme eder. Bu ne Amerikan siyasetine ne de çıkarlarına uygun. Çekilmeye değgin açıklayan rakamlar mevcut bunlar gerçekleşebilir. Fakat ego ABD'nin askeri ve duyu kendisine varlığını bitmeme ettireceğini düşünüyorum. Ayrıca fayda- dokunca maliyeti üstünden de vakalara karışan olabilir."
Canbolat, ABD'nin alanda varlığını azalttıktan sonraları kendilerini dayanak noktası iktisap buyurmak düşüncesince mahsus oluşumlar üstünden varlığını bitmeme ettireceğini vurgulayarak "ABD'nin Libya'da yürüttüğü düşüt angajmanlı ilişkilerini İran ve Suudi Arabistan ile sürdürmeye bitmeme edecek diyerek düşünüyorum. Türkiye'nin alıngan bulunduğu PKK/PYD ile ilişkilerini de sürdürmeye bitmeme edecektir. DEAŞ ile savaşım bağlamında bu örgütle kurduğu birlikteliğin çelimsiz vadede sonlanacağını sanmıyorum lakin Türkiye ile ilişkilerine ağırbaşlı dokunca verdiği ve Türkiye'yi kaybetmeyi hücre alamadığı derece da ise bu örgütle kâffesi bağlarını da kopartabilir. Pragmatist Amerikan siyaseti buna müsait." değerlendirmesini yaptı.