İstanbul
Enflasyonda yükselişin uzun bir süre gündemde kalacağı ve bu paralelde merkez bankalarının para politikalarında beklenenden önce sıkılaşmaya gidebileceği endişeleri yatırımcıların gündemini meşgul ederken, Güney Afrika Cumhuriyeti ile Botsvana'da Kovid-19'un çok sayıda mutasyona uğramış Omikron varyantının tespit edilmesi emtia piyasasında düşüşleri beraberinde getirdi.
Omikron varyantının ciddiyeti ve ekonomik toparlanmayı ne ölçüde etkileyebileceğine dair detaylar henüz bilinmezken, analistler konuya ilişkin gelişmelerin yatırımcı fiyatlamalarında etkili olmaya devam edeceğini belirtti.
Analistler, yeni varyantın para politikalarının seyrine dair beklentilerin yeniden şekillenmesinde etkili olabileceğine işaret ederek, bu kapsamda yeni haftada ABD ve Avro Bölgesi'nde açıklanacak istihdam ve enflasyon verilerinin yakından izleneceğini, ayrıca ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell ile Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde'nin yönlendirmelerinin de piyasaların seyri açısından kritik olacağını söyledi.
Bu gelişmelerle geçen hafta özellikle metal fiyatlarındaki düşüş öne çıkarken, paladyum yüzde 15,2 değer kaybetti. Paladyumun ardından en fazla düşüş kaydeden emtia yüzde 8'le Brent petrol olurken, bunu yüzde 7,6'yla platin, yüzde 5,9'la gümüş, yüzde 2,9'la altın, yüzde 1,6'yla alüminyum ve yüzde 0,9'la bakır izledi.
Altın fiyatındaki düşüşte, Fed Başkanlığına Jerome Powell'ın tekrar aday gösterilmesi sonrası azalan belirsizlikler ile yatırımcıların güvenli limanlardan ayrılma eğilimi etkili oldu. Ekonomik aktiviteye ilişkin endişelerle küresel otomotiv piyasasında devam eden talebin azalması da paladyum ve platin fiyatlarındaki oynaklığın sürmesini beraberinde getirdi.
Brent petrolün varil fiyatındaki sert düşüşte ise Omikron varyantı sonrası bazı ülkelerin uçuş yasaklarını devreye alması ve olası kapanmalara yönelik endişeler belirleyici oldu. Öte yandan geçen hafta ABD Başkanı Joe Biden, akaryakıt fiyatlarındaki artışa çözüm bulmak için stratejik petrol rezervinden 50 milyon varil ham petrolün kullanıma sunulacağını, böylece ülkede akaryakıt fiyatlarının düşeceğini açıkladı.
Nikelin fiyatı 7,5 yılın en yüksek seviyesini gördü
Geçen hafta emtia piyasasında çinko ve nikel fiyatlarındaki artışlar dikkati çekti. Çinkonun fiyatı 1,56 dolarla kasım ayının en yüksek seviyesini görmesinin ardından haftayı da yüzde 2 artışla 1,5 seviyesinden tamamladı. Nikelin fiyatı ise 9,7 dolarla Mayıs 2014'ten bu yana en yüksek seviyeyi test ederken, haftalık bazda yüzde 1,8 değer kazandı.
Çinko fiyatlarındaki artışta; dünyanın önde gelen hammadde ticareti yapan şirketlerinden Glencore'un İtalya'da üretimi sonlandıracağını açıklaması etkili oldu. Arz sıkışıklığı ve ekonomisini canlandırmak isteyen Çin'den gelen talep de çinko fiyatlarını destekledi.
Doğalgaz fiyatları da haftayı yüzde 5 yükselişle tamamladı. ABD'de sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracatına olan talep rekor seviyelere yaklaşması doğalgaz fiyatlarındaki bu artışın temel nedeni olarak öne çıktı.
Tarım emtiasında kahve ve buğdayda zirveler görüldü
Tarım emtiasında geçen hafta oynaklığın artması dikkati çekerken, kakaonun fiyatı yüzde 7,5, pamuğun fiyatı yüzde 3,9, şekerin fiyatı yüzde 3 ve soya fasulyesinin fiyatı yüzde 0,8 düşüş kaydetti. Diğer taraftan buğday 8,75 dolarla Kasım 2012'den bu yana en yüksek seviyeyi gördüğü haftayı yüzde 1,3 yükselişle tamamlarken, 2,48 dolarla yaklaşık 10 yılın zirvesini test eden kahve de yüzde 3,5 değer kazandı.
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dolar endeksinin değer kazanmasının emtia genelinde satış baskısının artmasına yol açtığını söyledi.
Vaka sayılarındaki yükselişin tedarik zinciri sıkıntılarının yeniden artmasına neden olduğunu, olası kapanmaya yönelik endişelerinin tüm fiyatlamaları etkilediğini anlatan Ergezen, "Gübre fiyatlarındaki hızlı artış nedeniyle tüm tarım emtia piyasasında endişeler de devam ediyor. Burada enerji maliyetlerindeki artış ve enflasyon endişeleri de etkili oluyor." dedi.
Ergezen, haftayı yükselişle tamamlayan buğdayda ise üretim tahminlerindeki düşüşün etkili olmaya devam ettiğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Ayrıca vaka sayılarındaki artışın, gıda talebini yeniden artıracağı beklentisi var. Bunun yanı sıra gübre ve enerji maliyetlerindeki artış, özellikle hububatlar tarafında fiyat artışlarını desteklemeye devam ediyor. Pamuk açısından baktığımızda ise burada yine vaka sayılarındaki artış, Hindistan'da pamuk kurdu salgını ve dolar endeksindeki yukarı yönlü hareketin etkili olduğunu gördük. Kahve tarafında Brezilya'da düşük fiyatlı kahve satan firmaların zor duruma düşmesinin arza yönelik kaygıları gündeme getirdiğini görüyoruz. Emtia piyasasına genel olarak baktığımızda ise yeni varyant sonrası kapanma endişeleri, ekonomik büyümeye yönelik belirsizlikleri artıyor. Bu da talep endişelerini beraberinde getiriyor. Diğer yandan küresel olarak konteyner talebinin yüksek olması nedeniyle yüklemelerde gecikme yaşanıyor ve bu da arz endişelerini artırıyor."